GÖLHİSAR BUBON ANTİK KENTİ’NDEN ABD’YE KAÇIRILAN LUCİUS VERUS HEYKELİ TÜRKİYE’YE GERİ DÖNDÜ!
Türkiye’den ABD’ye kaçırılan 9 parçadan oluşan 6 tarihi eser, Antalya Müzesi’nde düzenlenen törenle iade edildi. Manhattan Bölge Savcılığı, Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Birimi (HSI) , Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Antalya ve Burdur müze müdürlükleri, New York Kültür ve Tanıtma Müşavirliği ve Tanıtma Genel Müdürlüğü’nün ortak çalışmalarıyla, Anadolu’daki antik kentlerden yağmalanarak ABD’ye kaçırılan Lucius Verus heykeli, Attis heykelciği, Apollon heykelciği, Kusura tipi idol, düver pişmiş toprak levhası ve 4 parçalı sütunlu lahit yeniden Türkiye’ye kazandırıldı.
Yurt dışına kaçırılan 6 tarihi eser Türkiye’ye iade edildi
Geçtiğimiz Pazar günü komşu ilimizde Antalya Müzesi’nde, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ABD Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake ve ABD’nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus’un katıldığı törenle eserlerin teslim sözleşmesi imzalandı. “Yarım asırdır onların peşini bırakmadık”
Bakan Ersoy, yaptığı konuşmada, yıllar önce bulunduğu topraklardan ayrılan eserlerin, önemli emekler ve hukukun üstünlüğü ilkesi çerçevesinde yeniden ait olduğu yere iade edilmesi dolayısıyla bir araya geldiklerini söyledi.
İadesi sağlanan eserlerin her birisinin seyrinin farklı olduğunu belirten Ersoy, ait oldukları topraklardan koparılan eserlerin peşini yarım asırdır bırakmadıklarını vurguladı.
Ersoy, 1967’de ABD’de açılan sergide yer alan bir grup bronz heykelin Türkiye kökenli olduğunun değerlendirildiğini ancak nereye ait olduğunun bilinmediğini hatırlatarak, şöyle devam etti: “Bu eser lerin nereye ait olduğunu ispatlamak için büyük bir mücadeleye giren Jale İnan Hoca, 1970’li yıllarda Burdur’da yer alan başka bir bronz heykel buluntusundan haberdar oluyor. Söz konusu heykeli, ABD’de gördüğü örneklerle karşılaştırdığı zaman, kökenlerinin Burdur ilimizin sınırları içinde yer alan Bubon Antik Kenti olduğunu anlıyor. Bunun üzerine alanda kazılara başlıyor ve sergide yer alan heykeller ile alanda bulduğu heykel kaidelerinin üstündeki yazıtları eşleştiriyor. Bu çalışması dünya çapında kabul görüyor. Ama bütün bu çabalar, eserlerin ülkemize iadesi için yeterli olmuyor.”
“Çok tiziz bir çalışma yürüttük”
Bakan Ersoy, milattan sonra 1. ve 2. yüzyıllara ait olan ve İmparator Lucius Verus’un tasvir edildiği heykelin sanatsal özellikleri açısından son derece etkileyici bir eser olduğunu vurguladı.
Bubon dosyalarının yıllar içindeki olumsuz dönüşlere rağmen yeniden açılmasına karar verdikleri bir dönemde, Manhattan Bölge Savcılığı’nın Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Biriminin işbirliğiyle bir soruşturma yaptığını öğrendiklerini ve bir yılı aşkın süreyle tüm enerjilerini bu konuya yoğunlaştırdıklarını bildiren Ersoy, sözlerini şöyle sürdürdü: “Hem Jale İnan’ın hem Özgen Acar’ın yaptıkları araştırmalar sonucunda zamanında elde edilmiş verileri kullandık, köy sakinleriyle görüş- meler yaptık, eski ve orijinal fotoğraflar bulduk, kolluk arşivindeki belgeleri kullandık. Prof. Dr. Ertekin Doksanaltı tarafından hazırlanan dosya ile bilimsel argümanlarımızı güçlendirdik. Çok tiziz bir çalışma yürüttük ve yüzlerce sayfalık klasör oluşturduk. Bizden heykelin kaidesi üzerinde kalan ayak izleri ile heykelin ayak uzunluğunu kıyaslamamız istendi. Kacakçılık Dairemizle iç içe çalışan Burdur Müzesi uzmanlarımız ölçümleri yeniledi ve çalışmaları fotoğraflarla belgeledi. Heykelin ayak ölçüsüyle bizim alanda aldığımız ölçünün tuttuğunu teyit ettik. Bu haberin ardından eserin ait olduğu topraklara geri dönmesinin önünde bir engel kalmadı.”
Yeniden Türkiye’ye kazandırılan eserlerinin Balıkesir, Afyonkarahisar ve Burdur kökenli olduğunu kaydeden Ersoy, bilgi ve belgelerin ABD’ye iletilmesi sonrasında tamamlanan soruşturmalar kapsamında eserlerin ait olduğu topraklara iade edildiğini söyledi.
Ersoy, “Hem yarım asırlık bir sürecin en azından bir kısmının tamamlanmasına şahit ve destek olmaktan hem de bu varlıkların ülkemizin kültürel mirasına katkısını görmekten ötürü çok mutluyum. Bu süreci titizlikle koordine eden Albay Matthew Bogdanos, HSI Özel Ajanı Robert Mancene, Savcılık uzmanları Apsara Iyer ve Daniel Healey’e teşekkür ederim.” ifadelerini kullandı.
“Kaçakçıların ülkeden çıkardığı eserleri geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık”
ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, ülkesi ile Türkiye arasında kültür mirasını koruma anlaşmasını imzaladıklarını belirterek, “Kaçakçıların ülkeden çıkardığı eserleri geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık. Bu iş burada bitmeyecek.” dedi.
Büyükelçi Flake, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile, Türkiye’deki antik kentlerden yağmalanarak ABD’ye kaçırılan Lucius Verus heykeli, Attis heykelciği, Apollon heykelciği, Kusura tipi idol, düver pişmiş toprak levhası ve 4 parçalı sütunlu lahdin Antalya Müzesinde düzenlenen iade törenine katıldı.
“Eşsiz eserleri nereye aitse oraya döndürmek zorundayız”
ABD’nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus ise çalınmış ve yağmalanmış kültür varlıklarının iadesinin, ABD ve Türkiye’nin yan yanaya çalışmasının ürünü olduğunu anlattı.
Bogdanus, “Yapılabileceğin en iyisini gösterdik, yaptık. Dostlukla, dürüstle bir işin nasıl yapılabileceğini gösterdik.” ifadelerini kullandı.
New York’taki Kültür Varlıklarını Koruma Ajansı ile 35 ülkeden yağmalanmış kültür varlıklarının peşinde olduklarını vurgulayan Bogdanus, bugün 6 önemli hazinenin, ait olduğu ülkeye döndüğünü kaydetti.
Bakan Ersoy, Büyükelçi Flake, Bogdanus ve protokol üyeleri, teslim sözleşmesinin imzalanmasının ardından Antalya Müzesini gezdi.
Yabancı konuklara daha önce ABD’den Türkiye’ye iade edilen “Yorgun Herakles”in de aralarında bulunduğu tarihi eserler hakkında bilgi verildi.
İade edilen eserler
Antalya’daki Perge Antik Kenti kökenli Roma dönemi sütunlu lahit parçaları, milattan sonra 140-150 yıllarına tarihlendiriliyor. Lahit parçaları, üzerinde betimlenen sahnelerde Herakles, Thesus, ve Akhilleus gibi kahramanların bir arada gösterilmesi nedeniyle ünik olarak değerlendiriliyor. Burdur’un Bubon Antik Kenti’nden ülke dışına çıkarıldığı saptanan Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyu- tundaki bronz heykelinin, antik kentteki Sebasteion yapısında gerçekleştirilen kaçak kazılarda ele geçirildiği ve yasa dışı yollardan yurt dışına çıkarıldığı biliniyor. Erken Tunç Çağı’na tarihlendirilen mermer “kusura tipi idol”, Batı Anadolu’da milattan önce 3 binde yaygın olarak görülen şematize edilmiş kadın figürlerinden. Milattan önce 3. yüzyıl Helenistik döneme ait, oturur şekilde tasvir edilmiş Attis heykelciğinin, Anadolu kökenli olduğu stilkritik incelemelerle saptandı. Frig ve Yunan mitolojisine göre Attis, ana tanrıça Kybele’nin sevgilisi veya eşi ya da oğlu olarak görülüyor, bazı kaynaklarda ise rahip olarak görülüyor. Roma dönemine ait Apollon heykelciği, milattan sonra 1-2. yüzyıla tarihlendiriliyor. Isparta’nın Pisidia Antiokheia Antik Kenti’ne ait düver pişmiş toprak levha ise Frig dönemine ait.
İmparator Verus’un bronz heykeli Türkiye’de
Anadolu’dan koparılan, aralarında Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli ile Antalya’daki Perge Antik Kenti kökenli sütunlu lahit parçalarının da bulunduğu eşsiz tarihi miras, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın titiz çalışmasıyla ABD’den iade edildi.
ABD’de bir koleksiyoner ile iki ayrı müzayede evinden teslim alınıp, Türkiye’ye iadeleri sağlanan ve Antalya Müzesi’nde koruma altına alınan 9 parçadan oluşan 6 eser, 13 Kasım Pazar günü ziyaretçileriyle buluştu.
Anadolu’dan kaçak yollarda yurt dışına çıkarılan tarihi miras, Kültür ve Turizm Bakanlığı birimleri, Antalya ve Burdur Müze Müdürlükleri, Manhattan Bölge Savcılığı ile Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Biriminin ortak çabaları sonucu Türkiye’ye döndü. Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli ve Antalya’daki Perge Antik Kenti’nden Roma Dönemi’ne ait dört parçadan oluşan sütunlu lahit iade edildi. Verus’un heykeli, günümüze ulaşabilen insan boyutundaki nadir bronz heykellerden biri…
Yıllar önce ABD’ye kaçırılan Roma İmparatoru Verus’un Heykeli Türkiye’ye geri döndü
Roma İmparatoru Verus’un bronz heykeli dahil olmak üzere Türkiye’den kaçırılan birçok tarihi miras evine geri döndü. Anadolu topraklarından kaçırılan tarihi eserler yurda geri döndü. Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli başta olmak üzere birçok tarihi eser yeniden ait olduğu coğrafyada…
Lucius Verus’un bronz heykeli ile birlikte Antalya’da bulunan Perge Antik Kenti’nden kaçırılmış sütunlu lahit parçaları da yurda dönen eserler arasında. Tarihi eserler, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın çalışmaları sonucunda Amerika Birleşik Devletleri’nden Türkiye’ye iade edildi. Roma İmparatoru Verus’un Heykeli oldukça nadirdi…
Ekipçe yürütülen çalışmaların sonucunda Amerikalı koleksiyonerdeki Burdur’un Bubon Antik Kenti’nden ülke dışına çıkarıldığı saptanan Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykeli iaede edildi.
İmparator Verus’un heykeli, bugünlere kalmayı başaran insan boyutlarındaki nadir bronz heykellerden birisi olarak tanınıyor. Antik çağdan bronz döküm heykeller, çoğunlukla eritilerek başka heykellerin yapımında kullanıldığı için günümüze kalmakta güçlük çekiyorlar.