Onikidir Şu Burdur’un Dermeni türküsüne konu olan yaklaşık 300 yıllık geçmişe sahip 12 değirmenden sadece birinin çarkı halen dönüyor.

Burdur’da, sözleri Tepeli Hasan’a ait olan, Muzaffer Sarısözen tarafından derlenen ‘Onikidir Şu Burdur’un Dermeni’ türküsüne konu olan yaklaşık 300 yıllık geçmişe sahip 12 su değirmeninden sadece 1’inin çarkı halen dönüyor. Kurna Köyü’nde başlayan, Burdur Çayı’nın üzerinde 1700’lü yıllarda bölgede yaşayan Rum ve Ermeniler tarafından yaptırılan 12 su değirmeni, yıllarca yöre halkına hizmet verdi. Burdur Çayı’nın suyunun azalmasıyla zamana uyularak, değirmenlerde su gücü yerine elektrik motoru kullanılmaya başlandı. Türkülere konu olacak kadar ünlü olan değirmenler, gelişen teknoloji, tarım arazilerinin azalması, ev ekmeğinin yerine fırın üretiminin almasıyla önemini yitirerek bir bir kapandı.Tepeli Hasan’ın sözlerini yazdığı ve Muzaffer Sarısözen tarafından derlenen ‘Onikidir Şu Burdur’un Dermeni’ türküsüne konu olan değirmenlerden bugün sadece 1’i ayakta kaldı. Bugün artık su çarkları dönmeyen ‘Baş Değirmen’, un eknolojisindeki en son teknoloji ile hizmet veren, günlük 125 ton buğday işleme kapasiteli dev bir fabrika. Kapısına kilit vurulan ‘Ali Bey Değirmeni’ ise Burdur Belediyesi tarafından satın alındı. Restorosyon çalışmaları önümüzdeki günlerde bitecek bina, ‘Değirmen Müzesi’ olarak hizmet verecek.

Burdur’un Değirmen Kültürünün geçmişinin 300 yıla yakın olduğunu söyleyen Burdur Belediye Başkanı Ali Orkun Ercengiz “Burdur aslında bir su şehridir. Suyu kullanarak Değirmen çalıştıran ve bu değirmenleri de bir ticarethaneye dönüştürebilen önemli bir merkez Burdur 1700’lü yıllarda. O dönemin Rum ve Ermeni işletmecileri değirmen kültürünü Burdur’a getirerek sayısı toplamda 12’yi bulan ve ’12’dir şu Burdur’un dermeni’ türküsüne konu olan önemli bir ticarethane ve su kültürünü yaşatan önemli bir miras” dedi.

Ercengiz “Kurna Köyü’nden başlayıp Burdur Gölü’ne kadar giden Burdur Çayı’nın zamanla su seviyesinin azalması, bölgede hem küresel kuraklığa bağlı olarak hem de yeraltı sondajlarının da bölge havzasından su çekmesi neticesinde Burdur Çayı’nda artık eski suyu göremiyoruz. Şu anda bir tane değirmenimiz aktif. O’nun dışındaki değirmenleri maalesef kaybettik. Bunlardan bir tanesi bizden önceki dönemde kamulaştırması yapılan ve Ali Bey’in değirmeni olarak bilinen, bizim dönemimizde de restorasyonu başlatılmış, kısmet olursa da bir kaç ay içinde hem mesire alanı, hem de müze olarak kullanılacak önemli bir yapıyı da Burdur halkının hizmetine sunmayı planlıyoruz” diye konuştu.

Ercengiz şunları söyledi; “eğer bir aksilik olmazsa orada su kütürünün yaşatılması, suyla birlikte değirmenin nasıl çalıştığının bilinmesi ve hafta sonları da vakit geçirilebilecek bir alanın yaratılması anlamında da çok önemli bir proje. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı’ndan da mali destek alarak yaptığımız, yöre turizmine de katkı sunacak bir proje. Değirmen bir replikasyon şeklinde planlandı. Burada değirmenin çalışma prensiplerini gösterebileceğimiz bir mekanizma mutlaka çalışacak. Pompa marifetiyle suyu içinde döndürebildiğimiz, bir değirmenin çalışma esaslarını anlatabildiğimiz bir sistemi de oraya kurmayı planlıyoruz. Bir aksilik olmazsa vatandaşımız geldiği zaman orda değirmenin çalışma prensiplerini görebildiği gibi, buğdaydan una serüveni görebilecek” ifadelerini kullandı.

TÜRKÜNÜN SÖZLERİ

Onikidir imanım aman,şu Burdur’un dermeni dermencisi efem aman Urum değil ermeni ya kendisi efeler aman ya kellesi gelmeli ay karanlık efem görünmüyor izimiz üç kardeşiz efem kurban gitsin birimizBir incecik yol gidiyor dermene oturmuşlar efem aman çayır ile çimene hem severim efeler aman hem döverim kime ne al karanfil aman mor şişede ıslanır. Bir gün olur efem deli gönül uslanır.

TÜRKÜLERE KONU OLAN 12 DEĞİRMEN:

1- Ayan Hasan Değirmeni- Kurna Köyünde (Yıkıldı)2- Tıkırdık Değirmeni- Kurna Köyünde (Yıkıldı)3- Çobanönü Değirmeni (Yıkıldı)4- Tapucu Yakup Değirmeni (Yıkıldı)5- Kaymakamoğlu Değirmeni-Osman Evciler (Yıkıldı)6- Bavli Değirmeni (Yıkıldı)7- Hatip Hoca Değirmeni (Kapalı)8- Velicangil Değirmeni (Kapalı)9- Kabacalı Değirmeni -(Kapalı) 10- Ali Bey Değirmeni (Restorasyonu yapılıyor11- Baş Değirmen (Berberoğlu Un Fabrikası olarak faaliyette)12-Hamit Değirmeni (Emin Un) Kapalı