Şeker Fabrikası, Burdur’un lokomotifi olmaya devam ediyor”
Burdur ekonomisinin en köklü, lokomotif kuruluşlarından biri olan Burdur Şeker Fabrikası geçtiğimiz günlerde 9 Eylül 2020 tarihinde 66’ıncı kampanya’ya başlangıç yaptı. Bundan 67 yıl önce 1953 yılında Demokrat Parti (DP) iktidarı döneminde Burdur’a ve bölgeye Şeker Fabrikası kurma girişimleri başladı, 1954’te de Almanların teknoloji desteğiyle Burdur Şeker Fabrikası inşa edildi, 1955’te de dönemin efsane Başbakanı Adnan Menderes’in de katıldığı açılış töreniyle hizmete başlayan, Burdur Şeker Fabrikası 66. pancar işleme kampanyasına ‘merhaba’ dedi.
66 yıllık süreçte Burdur ve bölgeye ekonomik katkıların, sağladığı katma değerin yanı sıra Burdur tarihinde sosyal ve kültürel yaşamında da derin izler bırakan Burdur Şeker Fabrikası, son yıllarda özelleştirme süreci ve tartışmaları ile de sıkça gündeme geldi. 2018 yılının başında özelleştirilecek olan Şeker Fabrikaları arasında yer alan, satış ihalesi de yapılan Burdur Şeker Fabrikası, alıcı firmanın ödemeyi yapamaması üzerine 2018 yılının son günlerinde alınan kararla, satış ihalesi iptal edilerek, kamu’da kaldı.
Son iki yıldır devletin yeni yatırımlarıyla birlikte yeniden güç kazanan, Burdur ve bölge ekonomisine katkılar sağlamaya devam eden Burdur Şeker Fabrikası hakkında, şeker sektörünün paydaşlarından, işçi sınıfını temsil eden Şeker-İş Sendikası Burdur Şubesi Başkanı Mustafa Onay ile görüşerek, şeker sanayini ele aldık.
Gazetemiz Muhabiri Muhammet Fatih Başcı’ya konuşan, sorularını cevaplayan Onay, Burdur Şeker Fabrikası, pancar çiftçisi, şeker endüstrisinin geleceği hakkında çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Şeker-İş Başkanı Onay’ın açıklamalarında öne çıkan pasajlar, satırbaşları Yeni Gün farkıyla şöyle;
Özelleştirme sonrası Burdur Şeker Fabrikası hangi gerçeklerle yüzyüze kaldı
“Öncelikle Burdur’un köklü gazetelerinden Yeni Gün Gazetesi’ne Türkşeker’in de önemli kurumlarından Burdur Şeker Fabrikası’nın 66. üretim kampanyasına başlarken böyle bir röportaj fırsatını bize verdikleri için kendilerine teşekkür ediyoruz.
Bu yıl kampanyamıza 9 Eylül 2020 tarihinde ilk pancarı içeri alarak start verdik. Belli bir süre pancarımızı içeride stokladıktan sonra 14 Eylül 2020 tarihinden itibaren bıçaklardan start vererek duru beyaz şeker üretimi için kollarımızı sıvayacağız. Bu kampanya dönemine geçmeden önce bugüne kadar Burdur Şeker Fabrikası ile ilgili neler oldu özellikle 2018 yılındaki özelleştirmeden sonra Burdur Şeker Fabrikası’nın durumunu aktarmaya çalışayım.
Bilindiği üzere 2018 yılı içerisinde Türkiye’deki 14 Şeker Fabrikası’nın özelleştirilmesi için ihaleler yapıldı. Bu ihalelerde 14 Şeker Fabrikası’nın satışı gerçekleştirildi. 11 Şeker Fabrikası’nın satışı gerçekleştirildikten sonra hemen devri yapıldı. 3 Şeker Fabrikası ise alıcıları fabrikayı devralmadıkları için sürüncemede kaldı ve özelleştirilmesi iptal edildi. Bu özelleştirilmesi iptal edilen fabrikalar içerisinde Burdur Şeker Fabrikası’da vardı. Burdur Şeker Fabrikası’nın satılıp devredilememesi buradaki fabrika işçisinin, pancar çiftçisinin, nakliyatçısının, besicinin, Burdur yaşayıp ticaretle uğraşan esnaf için böyle bir devrin gerçekleşmemesi bana göre büyük bir şans, çünkü ;Burdur’un ekonomi olarak en fazla getiri getiren kurumlardan bir tanesi ve dönen bir çarktı.
Devir işleminin gerçekleşmemesinin ardından Şeker Fabrikası’nda ciddi bir kalifiye işçi sorunu mevcuttu. Hem Şeker İş Sendikası olarak hem de işveren olarak uğraşılarımız önce kendi içimizde, kendi bünyemizde bulunan 78 mevsimlik işçilerin kadroya geçirilmesi mücadelesi oldu.
İşçi alımlarına kesinlikle destek veriyoruz
Bunun yanında devletimizin Şeker Fabrikalarına 1500 işçi alımına dair bir inisiyatifi oldu. Şu anda Devletin elinde bulunan 15 Şeker Fabrikasına 1500 işçi alımı gerçekleşirken Burdur’a düşen pay 172 işçi. Düşününki Burdur Şeker Fabrikası’na kendi evladınız, kendi çocuklarınız liselerden çıktıktan sonra böyle bir sürekli istihdam sağlayabiliyorsunuz ve şimdiye kadar yaklaşık 102 işçimizin alımı gerçekleştirildi. Diğer kalan 70 işçi kardeşimizin mülakatları yapıldı, önümüzdeki günlerde bu işçi kardeşlerimizin de alımı gerçekleştirilerek 172 işçi alımının sonucu açıklanmış olacak ve bu arkadaşlarımızda üretim sürecine katılmış olacaklar. Diyeceksiniz ki bu istihdam Burdur Şeker Fabrikası için yeterli midir? Tabiki yeterli değildir.
Ama önümüzdeki yıllarda bu işçi alımları süreklilik kazanacaktır. Neden süreklilik kazanacaktır? Yıl bazında emekliliğe sevk etmiş olduğunuz işçilerin 75’i kadar daimi işçi alabilirsiniz. Bununla ilgili önümüz açık ve kanunda bunu öngörüyor. Biz Şeker İş Sendikası olarak işçi haklarının yanında üretim desteğimizi de verdiğimiz için bu işçi alımlarına kesinlikle destek verdiğimizi belirtmek istiyorum. 172 işçi alımından sonra bünyemizde bulunan 78 işçi kardeşimizin daimi işçi kadrosuna geçirilmeleriyle ilgili süreç halen devam ediyor. Bununla ilgili hem Şeker İş Sendikası hem Genel Müdürlük nezdinde Maliye Bakanlığı’nda sonuçlanmasını, beklediğimiz yasanın bir an önce geçirilerek bununda sonucunun iyi bir şekilde tamamlanmasını temenni ediyoruz.
Üretimimiz yaklaşık olarak 30 seviyesinde artış eğilimi gösterdi
Özelleştirilme süreci bittikten sonra 2020-2021 sezonunda bir önceki yılın pancar fiyatının 300 lira olarak açıklanmasından sonra üretimimiz yaklaşık olarak 30 seviyesinde artış eğilimi gösterdi. Bunun sebebi pancar tarımı, münavebeli tarım, devlet tarafından desteklenen bir tarım. Bu söylemimle şimdi Mart ayında pancar ekimi için taahhüte girmişseniz, devlet size gübrenizi ve tarlaya ekeceğiniz pancar tohumunu verir.
Tabi bu ücretsiz değildir ,ama bir sonraki pancar bedelinden kesilmek üzere o gün size ücretsiz verir. Bunu toprağa bıraktıktan sonra gelişimleriyle ilgili fabrikada çalışan ziraat mühendislerimiz tarafından sürekli kontrol altında tutulur. Pancarımızın çapalamasıyla, sulamasıyla ilgili avansını verir. Ayrıca tarlasından çıkarılarak fabrikaya pancarını getirmesiyle ilgili avansı da vererek kısaca cebinizden hiç para harcamadan, devletin verdiği avansla pancarınızı fabrikaya teslim edersiniz, ürün bedelinizi alacağınız zaman bunlar faizsiz olarak sizin bordronuzdan kesilir. Bunun için Burdur’daki pancar çiftçisinin bana göre çok önemsediği bir pancar tarımı var. Şeker Fabrikası’nda Burdur için bana göre bir lokomotif.
Yaklaşık 683 bin ton pancar işlenecek
Burdur Şeker Fabrikası bu yıl 66. kampanya döneminde takriben 683 bin ton pancar işleyecek. Günde 5200 ton pancar kesilecek. Bu pancarın takriben 585 bin ton’u Burdur Şeker Fabrikası’nın üretim alanında alımları gerçekleştirilecek. Yaklaşık olarak 90 bin ton’u Ilgın Şeker Fabrikası’ndan Burdur Şeker Fabrikası’na nakledilerek bizim Şeker Fabrikamızda işlenecek. O fabrikalardan, alanlardan getirilen pancarları burada işlemek bizim için ayrı bir gurur kaynağı.
Takriben 133 gün gibi bir sürede 683 bin ton pancarı kesmeyi planlıyoruz. Bunun karşılığında 93 bin ton civarında şeker çıkmasını bekliyoruz.
Maya ve yem sanayinde kullanılan Melas’ın 27 bin ton üretilmesini bekliyoruz. Burdur önemli bir hayvancılık şehri, fabrika bu pancardan elde edilecek yaklaşık olarak 175 bin ton civarında yaş küspe üretimini hedefliyor.
Bu yıl bu pandemi döneminde biliyorsunuz Şeker Fabrikaları’nın önemi bütün Türkiye için bir kat daha önemli olduğu görüldü. Bunun sebepleri Burdur Şeker Fabrikası’nda 27 bin ton melas üretilecek. Bizim alkol fabrikalarımızda bu pandemi döneminde kullanılacak olan kolonya ve dezenfektan bu melas’tan elde ediliyor. Şeker Fabrikaları’nın öneminin burada bir kat daha arttığını düşünüyoruz.
Bu yıl 4197 çiftçimiz, pancarını bize teslim edecek
175 bin ton küspe geçen yıl biliyorsunuz büyük bir bölümü paketletilerek çiftçiye gönderildi. Bu yıl yaklaşık olarak 120 bin ton gibi yaş küspe Türkşeker tarafından 1’er tonluk paketler halinde paketlenerek hem doğada heder olması, hem koku olması önlenecek, yani çiftçilerimize böyle bir imkanda bu yıl geliştirilmiş bir şekilde sunulacak.
Biz yaklaşık olarak 683 bin ton pancarımızın alımını Burdur Merkez Bölge, Dinar, Elmalı, Gölhisar, Senirkent, Tefenni ve Yeşilova olmak üzere 7 tane Ziraat Bölgemizde gerçekleştireceğiz. 155 köyde pancar üretimi yapıldı bugüne kadar ve 4197 çiftçi ile sözleşme imzalandı. Bu 4197 çiftçimiz bize pancarını teslim edecek.
Kampanya dönemine Şeker İş Sendikası olarak 800’e yakın işçi ile hizmet vereceğiz
“Şeker İş Sendikası olarak biz işçi haklarıyla ilgili bilgi vermek isterim. Bugün itibariyle örgütlü sürekli çalışan 228 daimi işçimiz var. 78 mevsimlik işçi arkadaşımız var. Bünyemize koyacağımız 70 daimi kadrolu olacak arkadaşlarımızın bünyemize katılmalarını bekliyoruz. Bu arkadaşlarla beraber Şeker İş Sendikası’nda 376 örgütlü işçimiz olacak. Bu arada pancar üretim sezonunda taşeron firmalardan sağladığımız ve 140 gün çalıştıracağımız yaklaşık olarak 420 işçimiz var.
Bu arkadaşlarımızda örgütlenme yapamıyoruz. Bunun tek sebebi firmalar biz Şeker İş Sendikası olarak gıda iş kolunda yer aldığımız için alan firmaların maalesef bizim çalıştırdığımız işçi arkadaşlarımız gıda iş kolunda görünmedikleri için örgütlenme yapamıyoruz. Ama denetimlerinde örgütlü işçi gibi biz işverenle beraber gerçekleştiriyoruz. Yaklaşık olarak kampanyada 800’e yakın bir işçi kadrosuyla Burdur ve çevresine hizmet vereceğiz. Allah kazasız belasız bir kampanya dönemi geçirilmesini temenni ediyoruz.
Çiftçi sorunları
Çiftçilerimiz, önceki yıllarda dedelerimizin, babalarımızın anlattığı sorunlar Burdur Şeker Fabrikası’nda şu anda bence yok. Neden yok? Geçen yıl 2019-2020 üretim sezonunda randevu sistemine geçtik. Buna şöyle örnek vereyim; Hastane’ye gideceksiniz 1 gün önceden telefon ile ararsınız, herhangi bir doktora tedavi olacaksınız, ‘size yarın sabah saat 10’da poliklinik önünde hazır olmanızı rica ediyoruz’ denir.
Artık Şeker Fabrikamızda teknolojinin bütün alanları kendini gösteriyor. Pancarını kazan çiftçimiz randevu talep eder, randevusu en kısa sürede verilir. Çiftçimizin telefonuna mesaj gelir, ‘işte bir gün sonra şu saatte pancarınızı teslim etmek üzere fabrikamıza gelmeniz rica olunur’ gibisinden böyle bir sistem olduğu için hem pancarın topraktan çıkarılmasıyla hem de oradan kazarak nakliyesinin Burdur’a yapılmasıyla ilgili çiftçinin bir sorunu olacağını düşünmüyorum.
Buraya geldiği zaman işverenin bu yıl ilk defa hizmete sunduğu Çiftçi Lokali’ni oluşturdu. Tabi pandemi’den dolayı biraz daha dikkat etmek gerekiyor. Çiftçimize pancarını getirdiğinde belli bir süre sıra beklerken Çiftçi Lokalinde ücretsiz olarak çay ve çorba servisimiz var. Yani çiftçilerimizin hiç sorunu olmayacak mı? Muhakkakki olacak, ama buradaki hem işveren olsun hem Şeker İş Sendikası olsun sorunu olan çiftçilerimiz tarafından bizlere ulaşıldığı zaman onların sorunlarını elimizden geldiğince en kısa sürede çözmek için bir çaba sarf edeceğiz.
Pancar kotasında hiçbir sorunumuz yok
Pancar kotasında hiçbir sorunumuz yok. Çiftçi önümüzdeki dönemlerde istediği zaman istediği kadar kotasını ve tarlasını gösterdiği sürece pancarını ekebilir. Yani çiftçiyle ilgili neredeyse sıfır sorun bize gelen, ama tabi bunun tonu 300 lira değil de 350 lira olmasını ben de isterim. Çünkü, ben de köylü çocuğuyum. Bu siyasi bir karar bizim için önemli olan çiftçinin şu anda elde etmiş olduğu pancarını buraya sağ salim, güvenli olarak almak bizim işimiz.”