Eğitimci Yazar Fakir Baykurt etkinliklerle anıldı

Fakir Baykurt Kültür ve Sanat Derneği’nce düzenlenen etkinlik Fakir Baykurt Kavşağı’nda, Fakir Baykurt Anıtı’na karanfil bırakılmasıyla başladı. Daha sonra Anıttan Burdur Belediyesi Konferans ve Sergi Salonu’na kadar yürüyüş yapıldı. Yürüyüşün ardından Konferans Salonu’nun amfi bölümünde konferans düzenlendi.

Etkinliğe Belediye Başkanı Ali Orkun Ercengiz, Kent Konseyi Başkanı Orhan Akın, CHP Kadın Kolları Başkanı Zinet Gezer, Fakir Baykurt Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Necdet Tekin ve yönetim kurulu üyeleri, Eğitim Sen Burdur Şube Başkanı Sedat Çiçek ve yönetim kurulu üyeleri üyeleri katıldı.

Konferansta açıklamada bulunan Fakir Baykurt Kültür ve Sanat Dereği Başkanı Necdet Tekin,

“Fakir Baykurt şiir, roman, öykü dalında her bir birbirinden değerli yüzlerce eser vererek 70 yıllık yaşamını yoksullara, köylülere, öğretmenlere gençlere, çocuklara mücadele gücü, örgütlenme bilinci ve cesareti vermeye adamıştır.

Fakir-Der Yönetim Kurulu ve üyeleri olarak 11 Ekim 1999 yılında aramızdan ayrılan yoksul bir köy çocuğundan okuma olanağı sağlandığında neler yabileceğinin insanlığa ne kadar faydalı olabileceğinin en güzel örneklerinden biri olan Fakir Baykurt’u ölümününz 22. Yıldönümünde saygıyla, sevgiyle anıyoruz. Işıklar içinde rahat uyu güzel insan. Yıldızlar yoldaşın olsun.”dedi.

Fakir Baykurt

Türk yazar, sendikacı.

Köy hayatını anlatan Yılanların Öcü adlı romanı, Türk edebiyanın klasikleri arasına girmiş bir eserdir. Eserleri Bulgarca ve Rusça başta olmak üzere birçok dile çevrilmiştir. Baykurt, Türkiye Öğretmenler Sendikası ve Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu genel başkanlıklarını yapmıştır.

1929 yılında Burdur’un Yeşilova ilçesine bağlı Akçaköy’de doğdu. Annesinin adı Elif ve babasının adı Veli’dir. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber şu sözleri ile 1929 yılının haziran ortası olduğu düşünülür: “1929 doğumlu olduğum doğru. Ay, gün bilinmiyordu. Anamla konuştuk. Köyde orak mevsimi. Tarlada sancılanıp eve gelmiş. Haziran ortasıdır...” Savaşlarda vurulup geri dönmeyen amcasının adı olan “Tahir” adı verildi.

1936 yılında Akçaköy İlkokulu’na başladı. İki yıl sonra babasını kaybetti ve eğitimini yarım bırakarak Balıkesir iline bağlı Burhaniye’de yaşayan dayısının yanında dokumacılık yapmaya başladı. II. Dünya Savaşı başlayınca dayısının askere alınması üzerine köyüne dönerek okula devam etme imkânı buldu. Bir yandan ırgatlık, çobanlık, suculuk, köy kâtipliği yaparak eğitimini üç yıl kesintiden sonra okulu kendi köyünde tamamladı. 1942 yılında ağır bir sıtma geçirdiği dönemde şiir yazmaya başladı.

Ortaöğrenimine Gönen Köy Enstitüsü’nde devam etti. Köy enstitüsü yıllarında şiire olan ilgisi arttı. İlk şiiri Fesleğen Kolum, Eskişehir’de çıkan Türke Doğru dergisinde yayımlandı. 1947 yılında Köy Enstitüleri ve Kaynak dergilerinde şiirleri yayımlandı. Bu yıllarda şiirlerinde, daha sonra tüm yazılarında Fakir Baykurt adını kullandı.

Köy öğretmenliği

Ortaöğrenimini 1948 yılında tamamlayarak köy öğretmeni oldu. Beş yıl Yeşilova ilçesinin Kavacık ve Dereköy köylerinde ilkokul öğretmenliği yaptı. Bu dönemde arkadaşları ile Ege ve Göller Bölgesi Türkiye Köy Öğretmen Dernekleri Federasyonu’nu örgütledi. 1951 yılında Muzaffer Hanım’la evlendi. Bu evlilikten kızları Işık (d. 1957) ve Sönmez (d.1958) ile oğlu Tonguç (1962) dünyaya geldi.

Türkiye Öğretmenler Sendikası

1965 yılında Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu içinden gelen 92 öğretmen ile birlikte Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS)’nın kuruluşunda yer aldı ve sendikanın ilk genel başkanı seçildi.

Bu arada ilköğretim müfettişliğinden uzaklaştırılarak 1966 yılında yeni kurulan Millî Folklor Enstitüsü’ne uzman olarak atandı. Kaplumbağalar ve Amerikan Sargısı romanları yayımlandı. 1967 yılında Onuncu Köy Rusça’ya çevrildi. TÖS’teki çalışmaları nedeniyle sık sık kovuşturma geçiren yazar Gaziantep’ in Fevzipaşa ilçesinde Gaziantep Fevzipaşa Ortaokulu Türkçe öğretmenliğine gönderildi. Ünlü romanlarından biri olan ve bir genç kızın yaşlı bir ağa ile evlendirilmeye karşı çıkarak var olma mücadelesi verişini konu edinen Tırpan ‘ı 1967 yılında Fevzipaşa’daki görevi sırasında kurguladı.

Baykurt, 1969 yılında dört günlük Büyük Öğretmen Boykotu’nu gerçekleştirmek için TÖS yöneticileri ile birlikte Türkiye’yi dolaştı. Eylem, Türkiye’deki tüm öğretmenlerin 70’ini oluşturan 109bin öğretmenin katılımı ile 15-18 Aralık’ta gerçekleşti.  Eyleme katıldıkları için 50.300 öğretmen kovuşturma geçirdi. Baykurt da öğretmenler boykotuna katıldığı için 1969’da bir kez daha açığa alındı; Tırpan adlı romanını bu sırada tamamladı. Bu romanı TRT Roman Ödülü ve Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’ne değer görüldü. 1970 yılında ayrıca “Sınırdaki Ölü ile de TRT Öykü Ödülü’nü aldı. Danıştay Kararıyla göreve geri döndü. Ankara’ya ODTÜ Halkla İlişkiler ve Yayın Müdürlüğü görevine getirildi.